Bier, heel veel bier
Bier heb je in vele soorten. In het kort: Je hebt pils en je hebt speciaalbier. Hetzelfde soort bier heeft in de wereld verschillende namen. Zo wordt pils in sommige landen ‘lager’ genoemd. In diezelfde landen zal je ook het woord ‘ale’ horen als verwijzing naar andere bieren dan pils.
Op deze site maak ik onderscheid tussen pils en speciaalbier. Met pils bedoel ik een ondergistend bier met een goudgele kleur, 4,5 tot 6,0% alcohol en een frisse afdronk. Bij Pilsner Urquell brouwen ze een bekende versie van pils met de naam Pilsener Urtyp. Hun hoofdlocatie staat in ‘Pilsen’ te Tsjechië. Rond de 19e eeuw kon men in Pilzen door de uitvinding van koeltechnieken consistent hetzelfde bier brouwen. Voorheen was dat lastig door wisselende temperaturen. Met speciaalbier bedoel ik alle andere bieren dan pils. Denk aan: amber, lambic, geuze, witbier, weizen, blond, dubbel, tripel, quadrupel, kölsch, stout, porter, pale ale (india pale ale, rogge pale ale ect). Onder speciaalbier vallen naar mijn mening ook radlers en andere biermixen.
In 2018 consumeerden Nederlanders 12,3 miljoen hectoliter aan bier. Een hectoliter is gelijk aan 100 liter. Dat zijn heel wat glazen en blikken! De kerncijfers van belangenvereniging Nederlandse Brouwers zijn hier online in te zien. Van al die hectoliters bier was 81% pils en 11% speciaalbier. Daarnaast 3% biermixen en 5% alcoholvrij bier.
Een uitgebreid overzicht van biersoorten vind je op de site van het bierkeurmeestersgilde. Een andere indeling kan je hier vinden; het Periodiek Systeem der Bierstijlen van Bert Schutte bevat kleurcodes en een korte toelichting. Hieronder noem ik bekende biersoorten met daarbij de kenmerkende ingrediënten.
Pils
Een ondergistend neutraal blond bier met 4,4% tot 6,0% alcohol. Helder en lichtblonde tot blonde kleur. Pils is het meest gedronken soort bier in de wereld. In Nederland zijn gemiddeld 8 van de 10 verkochte bieren pils. Pils kent meerdere varianten:
- Tsjechisch pils. Het bekendste merk is Pilsener Urquell. Een bier met ongeveer 4,4% alcohol en een lichtblonde kleur. Dit bier kan je maken met behulp van pilsmout, Tsjechische Saaz hop en Wyeast 2001 Urquell lager gist.
- Europees pils. Een bier met ongeveer 4,6% alcohol. Helder en een goudblonde kleur. Dit bier kan je maken met pilsmout, kleine hoeveelheid gerstevlokken en eventueel CaraPils mout. Voeg daarnaast Hellertaur hop toe en Challenger of Nortern Brewer hop. Kies voor het gist SafLager W-34/70 of Wyeast 2124 Bohemian Lager.
- Amerikaans pils. Een bier met ongeveer 5,0 tot 6,0 % alcohol. Blonde tot donkerblonde kleur. Milder kwa bitterheid dan Tsjechisch en Europees pils. Dit bier kan je brouwen met behulp van 4 delen lagermout en 1 deel rijstvlokken. Voeg daar Northern Brewer en Saaz hop aan toe. De vergisting laat je plaatsvinden met SafLager W-34/70 gist.
Alcoholvrij bier
Per land verschilt de definitie van alcoholvrij. De één zet de grens op een percentage onder de 0,5% en de ander eist dat er minder dan 0,05% alcohol in zit. (bronvermelding). Om bier te maken met een laag alcoholpercentage zijn er grofweg twee vormen. De eerste vorm houdt in dat je de alcohol er uithaalt aan het einde van het brouwproces. De tweede vorm houdt in dat je de vorming van alcohol stopt in het bier wanneer het een bovengrens heeft bereikt. Op de site van Bierista staat een goede uitleg.
Amber
Een ondergistend bier dat 4,5 – 5,7% alcohol bevat. Helder en donkergoud kleurig tot donkeroranje kleurig. Denk aan de Palm, Palm Hop select en Palm Dobbel.
Blond
Geel van kleur, bitterzoet van smaak
Dubbel
Bruin/rood van kleur, bitterzoet van smaak
Enkel
Marketing van Hertog Jan
Geuze
Gemaakt door de versnijding (mengen) van oude en jonge lambieken. Zie ook de uitleg over lambiek.
India Pale Ale (IPA)
Hoppig bier met een bittere en citrus smaak
Kölsch
Een blond Duits bier uit Keulen, bovengistend met 4,4% tot 5,0% alcohol. Droog, bitter, beetje hoppig.
Lambiek
Bier dat gemaakt wordt met behulp van spontane gisting. Het gist komt uit de omgeving aanwaaien en daalt neer in het wort. In tegenstelling tot bieren waar het gist handmatig wordt toegevoegd aan het wort en vervolgens in een afgesloten vat fermenteert.
Pale Ale
Vele varianten waaronder de IPA. Een ale is een bovengistend bier met kenmerkende ingrediënten die verwerkt zijn in de naam. Denk aan een honing pale ale, rogge pale ale, grunniger pale ale, etc.
Porter
Donker bier
Quadrupel
Viervoudige hoeveelheid mout vergeleken met een enkel. Leidt tot een bier met een relatief hoog alcoholpercentage.
Radler
Mengsel van pils en vruchten/suiker siroop.
Saison
Een bovengistend blond Belgisch type bier met een kruidige, citrus smaak. 5,5% tot 6,7% alcohol. Blond tot goudkleurig.
Stout
Bovengistend donker bier. Kent meerdere varianten. Denk aan: irish dry stout, milk stout en de russian imperial stout.
Tripel
Drievoudige hoeveelheid mout vergeleken met een enkel. Leidt tot een bier met een relatief hoog alcoholpercentage.
Weizen
Bovengistend Duits tarwebier met met 4,5% tot 5,9% alcohol. Tarwe is gebruikt voor een grotere schuimkraag en een vollere smaak. De kleur is blond, geel tot amber. Troebel. Er zijn verschillende varianten:
- hefeweizen: blond, met gist in de fles (ongefilterd)
- dunkelweizen: bevat gebrande mout, donker, ongefilterd
- kristallweizen: blond, gefilterd
- weizenbock: extra sterk (rond de 8%)
Witbier
Een bovengistend Belgisch bier. Gebrouwen met tarwe en meestal met kruiden. Heeft een citroen aroma. 4,3% tot 5,5% alcohol.